Δημοψήφισμα για τους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας

Την προηγούμενη Κυριακή οι Ελβετοί ψήφισαν για τελευταία φορά για το 2016. Όπως κάθε ημέρα δημοψηφισμάτων (τρεις ή τέσσερις κάθε χρόνο) αποφάσισαν για μια πληθώρα ζητημάτων που αφορούν στον δήμο και άλλα στο καντόνι το οποίο κατοικούν. Σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αυτή την φορά, είχαν να αποφασίσουν για ένα μόνο θέμα. Θα προχωρήσουν στην παύση της λειτουργίας των πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας νωρίτερα από ό,τι έχει ήδη αποφασισθεί από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ή όχι;

Η Ελβετία διαθέτει πέντε πυρηνικούς σταθμούς, κατασκευασμένους από το 1969 ως και το 1984. Μετά το ατύχημα του 2011 στην Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αποφάσισε να παύσει την λειτουργία των παραπάνω σταθμών όταν αυτοί φτάσουν στο τέλος του αναμενόμενου κύκλου ζωής τους, χωρίς όμως να ορίσει τις ακριβείς ημερομηνίες που κάτι τέτοιο οφείλει να συμβεί. Με την υποστήριξη του κόμματος των Πρασίνων προκλήθηκε συνταγματική νομοθετική πρωτοβουλία η οποία πρότεινε συγκεκριμένο και περισσότερο σύντομο πλάνο παύσης της λειτουργίας των σταθμών. Στο δημοψήφισμα της Κυριακής η πρωτοβουλία αυτή ηττήθηκε, αφού υποστηρίχθηκε από το 45,8% των Ελβετών, ενώ το ποσοστό συμμετοχής ανήλθε σε 45% του συνολικού εκλογικού σώματος. Αν η πρωτοβουλία είχε καταφέρει να πετύχει διπλή πλειοψηφία (τόσο ψήφων όσο και καντονιών) θα προστίθετο ως νέο άρθρο στο ομοσπονδιακό Σύνταγμα της Ελβετίας και θα είχε ως αποτέλεσμα την παύση του παλαιότερου σταθμού εντός του 2017 και του νεότερου το 2029.

Η Ελβετία είναι μια αρκετά πυκνοκατοικημένη χώρα στην οποία ένα πυρηνικό ατύχημα θα είχε καταστροφικές επιπτώσεις, μετατρέποντας τεράστια μέρη της χώρας σε περιοχές οι οποίες δεν θα μπορούσαν πλέον να κατοικηθούν. Ο σταθμός στο Beznau (Beznau 1) έχει κατασκευαστεί το 1969 και είναι ένας από τους παλαιότερους στον κόσμο. Οι κάτοικοι των περιοχών στις οποίες λειτουργούν σταθμοί πυρηνικής ενέργειας έχουν προμηθευτεί ταμπλέτες ιωδίου προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση ατυχήματος.

Όλα τα παραπάνω έχουν ευαισθητοποιήσει τους Ελβετούς με αποτέλεσμα να μην κατασκευαστεί κανένας σταθμός από το 1984 και μετά. Το 60% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια καλύπτεται από ανανεώσιμες υδροηλεκτρικές πηγές, ενώ η συνεισφορά των πέντε σταθμών πυρηνικής ενέργειας καλύπτει το 38%.

Οι υποστηρικτές της πρωτοβουλίας πολιτών υποστήριξαν πως η Ελβετία θα πρέπει να γίνει ένα φωτεινό παράδειγμα χώρας η οποία στηρίζεται αποκλειστικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αντίθετα οι πολύ ισχυρές επιχειρηματικές ελίτ της χώρας τόνισαν πως η άμεση παύση της λειτουργίας των σταθμών θα είχε ως αποτέλεσμα ένα τεράστιο έλλειμμα στις ενεργειακές ανάγκες της χώρας το οποίο δεν θα μπορούσε παρά να καλυφθεί μέσω της εισαγωγής μη – καθαρής ενέργειας από τις γειτονικές Γερμανία και Γαλλία.

Οι δημοσκοπήσεις πριν το δημοψήφισμα έδειχναν πως το αποτέλεσμα θα ήταν αμφίρροπο με τους Ελβετούς να έχουν να επιλέξουν μεταξύ της ασφάλειας και της περιβαλλοντολογικής ευαισθησίας από την μία μεριά και την ανησυχία τους για πιθανό πλήγμα στην Ελβετική οικονομία από την άλλη. Τελικά η πρόταση ήταν ανεπιτυχής αφού 20 από τα 26 καντόνια και το 54,2% των Ελβετών δεν την υποστήριξε.